با بهره برداري از اين سيستم مشكلات مرتبط با تصويربرداري مرتفع ميشود. بايگاني و ذخيره فيلمها در انبارهاي مخصوص نياز به فضاي فيزيكي مخصوص دارد. اين فضا بايد داراي نور مناسب و غير مضر براي فيلمها و دما و حرارت مناسب باشد. سيستم ايمني مناسب نيز براي جلوگيري از آتش سوزي و از بين رفتن فيلمها بايد در نظر گرفته شود. گم شدن فيلمها يا خراب شدن آنها و نياز به درخواست مجدد فيلم از طرف پزشك معالج يا نياز به اين فيلمها براي آموزش دانشجويان علوم پزشكي از مشكلات سيستم كليشهاي است. از طرفي حجم و هزينه بالاي فيلمها همواره مديران را نگران ميكند. سيستم PACS با الكترونيكي كردن تصاوير ، سيستم Film Less را معرفي و از اين مشكلات جلوگيري ميكند.
يكي از دغدغههاي مديران بيمارستان هزينه مـادي و مـعـنـوي حـضـور راديـولـوژيـستها در بـيـمـارستان ، در ساعات غير اداري است كه به شكل آنكالي انجام ميگيرد. در مواقع اورژانس يا قبل از عمل جراحي حتي در نيمه شب ، از بيمار تصاويري اسكن شده و بايد توسط متخصص راديولوژي تفسير شود. براي اين كار يا بايد با پزشك متخصص راديولوژي تماس گرفته شود تـا در هـمان موقع در بيمارستان حضور يابد يا ايـنـكـه فـيـلـمهـاي گـرافي توسط فردي به منزل راديولوژيست ارسال شود و فرد مذكور منتظر بـمـاند تا راديولوژيست تفسير خود را گزارش كرده و توسط آن فرد به بيمارستان عودت داده شود. در اين مدت پزشك معالج و تيم جراحي در انتظار هستند و گاهي مشكلاتي در تأخير عمل بـراي بـيـمـار پيش ميآيد كه تبعات قانوني هم دارد. سيستم PACS اين مشكل را حل كرده و فقط به راديولوژيست تلفني اطلاع داده ميشود تا ايشان در منزل خود از طريق خط اينترنت وارد سيستم بيمارستان شده و از روي مانيتور خود تـصــاويــر مـربـوطـه را مـشـاهـده و حـتـي بـا ابـزار نرمافزار PACS PLUS روي تصوير مانور داده و يـافتـههاي خود را تايپ كند. در كمترين زمان ممكن پزشك معالج در اتاق عمل يا اورژانس گزارش را مشاهده و با توجه به تشخيص حاصل به درمان يا عمل مي پردازد. سيستم PACS امكان آموزش از راه دور يا تشخيص از طريق اينترنت و تلويزيون را فراهم ميسازد و به پزشكان كمك ميكند كه در هر كجا كـه هستنـد ، هـمزمـان به اطلاعات مشابه و به روز شده دست يابند كه در اصطلاح ، تلهراديولوژي ناميده ميشود. سيستمهاي PACS ، با كاهش هزينههاي ذخيرهسازي كه به صورت الكترونيكي انجام ميشود (نسبت به بايگانيهاي فيلم) ، مزاياي زيادي دارنـد. بـا استفـاده از سيستـمهـاي انفورماتيك تصويربرداري PACS ميتوان تصاوير راديولوژي را بايگاني و از آن براي ارسال تصاوير به هر نقطه اي از دنيا استفاده كرد ؛ بنابراين بايد از سيستمهايي استفاده كرد كه در آنها خروجي تصوير به صورت ديجيتال اسـت. گستـرش استفـاده از سيستـم PACS از بزرگ شدن مراكز و جايگيري بيشتر بايگاني فيلمها جلوگيري ميكند كه اين مزيت ، به نفع مراكز كوچك است. تهيه تصوير روي CD يا DVD و ارائه آن به بيمار ، كمك ميكند تا بيمار ادامه درمان خود را به مراكز ديگري ببرد و اين درحالي است كه حمل و نگهداري فيلم و كليشه براي بيمار بسيار مشكل است و گاهي مفقود يا مخدوش شدن فيلم اتفاق ميافتد. گاهي اتفاق ميافتد كه بـراي درمـان بيمـار از مشـاوره متخصصـي در خـارج از كشـور استفـاده مـيشـود. تلـه راديـولـوژي و سـيـسـتـم PACS تصاوير را سريع و در بهترين حالت ممكن در اختيار متخصص مربوطه در آن سوي كشور قرار داده و روند بهبود بيماري را بهتر ميكند. در واقع با پيشرفت علم پزشكي و تجهيزات وابسته به آن كه هر كدام دنيايي از تصاوير را ايجاد ميكنند ، نياز به سيستمهايي مانند PACS كاملا احساس ميشود تا به اقتصاد دنـيــاي پــزشـكــي نـيـز كمـك رسـانـد. از طـرفـي ، تــشــخــيـــص ســـريـــعتــر و دقـيــقتــر بـيـمــاري را امــكـــانپـــذيــر مــيســازد و در وقــت و هــزيـنــه صـرفـهجـويـي بـسياري ميكند. در واقع هدف اصــلـــي اســتــفـــاده از ســيـسـتــم PACS ، ارتـقــاي بازده مؤثر كاري در كنار قابليتهاي تشخيصي پزشكان است.
ارتباط اين سيستم با HIS
اين سيستم نيز همانند بسياري از برنامههاي اقـماري HIS بايد قابليت اتصال به آن را داشته بـاشـد تـا در خـدمت پزشكان و تيم پزشكي در بـيـمـارسـتـان قـرار گيرد. در اين يكپارچهسازي سيستم PACS اطلاعات هويتي و شماره پرونده بيمار را از HIS دريافت كرده و ذخيره ميكند تا براي تيم پزشكي قابل تشخيص باشد.
تــصــــويــــربــــرداري ديــجــيــتـــالـــي مـــوقــعــيـــت خارقالعادهاي داشته و بر بسياري از موانع اوليه مـثـل كـارهـاي صنعتـي نـاكـافـي ، تنگنـاي تـوليـد ، قيمت فوق العاده به ويژه فيلم و ميل كم مشتريان غـلـبـه كـرده اسـت. افـزايـش تـصـاويـر بايگاني و سـيـسـتـمهـاي ارتـبـاطـي (PACS) مـحـركي براي پذيرش تكنولوژي ديجيتالي تكميلي است كه در نـصـف كـردن قـيـمـتهـا و افـزايـش كـيـفـيت تصاوير مؤثر خواهد بود و به راحتي مي تواند جـــايــگـــزيـــن فــيــلـــم در تـصــويــربــرداري شــود. هـمـينطور تأخير زماني و ناكارآمدي ذاتي در توليد فيلم را حذف كرده و به بيمارستان اجازه ميدهد تا در فضا و كاركنان راديولوژي صرفه جـــويـــي كــنـــد. مـشـكــلات تــأخـيــر در گــزارش راديـولـوژيـسـت روي فـيـلـمهـا عـلاوه بـر ايـجاد تــأخـيــر در تـشـخـيـص پـزشـك و درمـان بـيـمـار ، مــوجــب تــأخـيــر در پــرداخــت هـزينـه از طـرف سازمانهاي بيمه نيز ميشود كه سيستم PACS اين مشكلات را حل ميكند. اخذ رضايت تيم تشخيص و درمان پزشكي ، بيمار و سازمانهاي ذيـربـط ، مـديـريـت هزينههاي مالي و انساني و روي آوردن بــه سـيـسـتــمهــاي مـكــانـيــزه ، هـمـه عواملي هستند كه امروزه مديران بيمارستانها و حتي مراكز كوچك را به چالش كشيده و استفاده از سيستم PACS را يك ضرورت اجتناب ناپذير كرده است.
تصوير برداری و ارتباط ديجيتالی در پزشكی DICOM
DICOMمخفف Digital Imaging and Communications in Medicine است كه به معناي تصويربرداري و ارتباط ديجيتالي در پزشكي است و نمايانگر سالها تلاش براي خلق استانداردي اساسي و جهاني در مورد تصاوير ديجيتال پزشكي است. همچنين اين محصول تمام ابزار ضروري براي ارائه دقيق تشخيص و پردازش اطلاعات حاصل از تصاوير پزشكي را تهيه ميكند. DICOM فقط يك تصوير يا فرمت فايلي نيست بلكه يك انتقـال دهنـده ، ذخيـره كننـده و نمـايـش دهنـده سـاختـار پـروتكـلهـا است و به منظور پوششدهي تمام جنبههاي عملي تصاوير ديجيتال پزشكي ، طراحي شده است.
PACS در سيستمهاي پزشكي شامل نرم افزارها و سخت افزارهاي ضروري است كه به منظور كنترل و اداره تصاوير پزشكي طراحي و استفاده ميشوند. اين سيستم شامل وسايل تصويربرداري ديجيتال (از قبيل اسكنرهاي توموگرافي كامپيوتري و اولتراسوند و حتي راديوگرافي ديجيتال) ، آرشيوهاي ديجيتالي تصاوير (فضايي كه تصاوير گرفته شده ذخيره مي شوند) و Workstation (امكان هاي مشاهده تصاوير) است. سيستم هاي PACS در ارتباط مستقيم با DICOM هستند. هر نرم افزار PACS با DICOM مخصوص به خود قابليت اجرا دارد.
استاندارد DICOM كه حدود 20 سال پيش طراحي شد ، نقشي اساسي در ارزيابي هاي پزشكي ، تضمين بهترين تشخيص و بهترين ارائه را بازي ميكند. DICOM ، با تدارك و تهيه موارد زير نمادي از پزشكي معاصر را ايجاد ميكند:
1- ايجاد يک استاندارد جهانی از پزشكی ديجيتال
دستگـاههـاي تصـويـربـرداري ديجيتـالـي ، تصـاويـر DICOM را تهيـه كرده و از طريق شبكههاي PACS ارتباط برقرار ميكنند.
2- ايجاد كيفيت بالا در تصاوير
براي مثال DICOM تا ميزان 65536 (16 بيت) رنگ سايه از خاكستري را براي نمايش تصاوير تك رنگ پشتيباني كرده و در نتيجه تفاوت بسيار كوچكي در تصاوير پزشكي قابل مشاهده خواهد بود.
3- پشتيبانی كامل پارامترهای گرفتن تصاوير و اطلاعات متفاوت
DICOM نه تنها تصاوير را ذخيره ميكند ، بلكه پارامترهاي متفاوت در رابطه با تصوير را ثبت ميكند. مثال: وضعيت بيمار ، ضخامت تصوير ، پارامترهاي اكسپوزر تصاوير و ...
4- رمز گذاری كامل دادههای پزشكی
5- ايجاد شفافيت در توصيف وسايل تصويربرداری پزشكی و عملكرد آنها
كار با وسايل پزشكي از طريق DICOM ، جايي براي خطا باقي نخواهد گذاشت.
توصيف تمام موارد مثل مشخصات بيمار از جمله نام ، زمان تولد ، سن ، جنس ، وزن ، وضعيـت كشيـدن يـا نكشيـدن سيگـار و نـوع بـررسـي نيـز بر طبق اطلاعات DICOM استـانـدارسازي ميشوند. بعد از اينكه اطلاعات به عنوان دادههاي DICOM گرفته شدند ، اين اطلاعات ميتوانند بين دستگاهها و نرم افزارهاي مختلف انتقال يافته و پردازش شوند. به عبارت ديگر انسان جهان اطراف خود را در حالت آنالوگ درك ميكند ولي كامپيوترها تصاوير را به فرمت ديجيتال كه نخستين پله مورد نياز براي راه اندازي هر نوع DICOM است ، شناسايي ميكنند.
تمـام سيستـمهـاي تصـويربرداري امروزي تصاوير را به صورت ديجيتال تحويل ميدهند. چنين مدلهايي شامل CT، MRI ، اولتراسوند و پزشكي هستهاي و راديوگرافي ديجيتال است.
منبع: ماهنامه مهندسی پزشکی
نظرات شما عزیزان: